બોલિવૂડ (Bollywood) એક્ટર (Actor) સૈફ અલી ખાન (Saif Ali Khan) પટૌડીના નવાબ (Pataudi Family) છે અને તેમને બોલિવૂડના નવાબ પણ કહેવામાં આવે છે. તે રાજવી પરિવાર સાથે સંબંધ ધરાવે છે. અભિનેતા એક વર્ષમાં ઘણી ફિલ્મો અને જાહેરાતો કરીને ઘણા પૈસા કમાય છે, પરંતુ તેમની પાસે તેમના પૂર્વજોની મિલકત પણ છે. અહેવાલો અનુસાર, અભિનેતા પાસે હરિયાણા (Hariyana)માં પટૌડી પેલેસ (Pataudi Palace) અને ભોપાલ (Bhopal)માં પૈતૃક સંપત્તિ સહિત 5000 કરોડની સંપત્તિ (Property) છે.પરંતુ આમાં નવાઈની વાત એ છે કે આટલી મોટી પ્રોપર્ટીનો માલિક હોવા છતાં સૈફ તે પોતાના બાળકો (Children)ને આપી શકતો નથી.
આ કૃત્યએ મધ્યમાં અવરોધ ઉભો કર્યો
વાસ્તવમાં, તેની પાછળનું કારણ એ છે કે સૈફની તમામ પૈતૃક સંપત્તિ ભારત સરકારના દુશ્મન વિવાદ કાયદા (Enemy Dispute Act) હેઠળ આવે છે. આ અધિનિયમ મુજબ કોઈ પણ વ્યક્તિ મિલકત પર હક જમાવી શકતો નથી અને દાવો કરી શકે નહીં. જો કોઈ વ્યક્તિ આનો વિરોધ કરે છે અને તેને પોતાની મિલકત માને છે તો તેણે હાઈકોર્ટમાં જવું પડશે. જો હાઈકોર્ટમાં પણ મામલો ઉકેલાય નહીં તો વ્યક્તિ સુપ્રીમ કોર્ટમાં જઈ શકે છે. પરંતુ જો આ મામલો સુપ્રીમ કોર્ટમાં પણ ન બને તો તેના પર નિર્ણય સંભળાવવાનો અધિકાર માત્ર દેશના રાષ્ટ્રપતિને જ છે.
Enemy Dispute Act, 1968 આ કાયદા હેઠળ, ભારતમાં પાકિસ્તાની નાગરિકોની માલિકીની મિલકતનું નિયમન કરે છે. આ કાયદો 1965ના ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધ દરમિયાન પસાર કરવામાં આવ્યો હતો. 2016માં આ અધિનિયમમાં તેની ખરાઈ કરીને સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો. આ બિલે એનિમી પ્રોપર્ટી એક્ટ, 1968માં સુધારો કર્યો, જેના પછી ભારત માટે દુશ્મન સંપત્તિના કસ્ટોડિયન હેઠળ આ મિલકત પર ભારત સરકારના અધિકારો, માલિકી અને હિતોનું નિહિત કરી શકે છે. આ અધિનિયમ હેઠળ આ મિલકતનો માલિક તેને ટ્રાન્સફર કરી શકતો નથી. આ સુધારેલું બિલ 10 માર્ચ 2017ના રોજ રાજ્યસભા અને 14 માર્ચ 2017ના રોજ લોકસભા દ્વારા પસાર કરવામાં આવ્યું હતું.
સૈફના પરદાદા ભોપાલના નવાબ હતા
આ એક્ટની મહત્વની બાબતોનો ખુલાસો કરવામાં આવ્યો છે, પરંતુ સૈફની કઈ પ્રોપર્ટી તેના દાયરામાં આવે છે. હરિયાણામાં પટૌડી પેલેસ ઉપરાંત ભોપાલમાં પણ સૈફનો વારસો છે. આ મિલકત અંગે ચર્ચા ચાલી રહી છે.
ભોપાલના નવાબ હમીદુલ્લા ખાનને બે પુત્રીઓ હતી – આબિદા સુલતાન અને સાજીદા સુલતાન. નવાબે જે કાયદાનું પાલન કર્યું તે મુજબ આ મિલકત મોટા પુત્રની માલિકીની હતી તેથી હમીદુલ્લા પછી આબિદા સુલતાન આ મિલકતની માલિક બની. પરંતુ ત્યારબાદ 1950માં આબિદા સુલતાન પાકિસ્તાન ગઈ અને ત્યાં જ સ્થાયી થઈ ગઈ. જો કે, નવાબ અને તેનો બાકીનો પરિવાર ભારતમાં જ રહ્યો. નવાબના મૃત્યુ પછી સાજીદા આ મિલકતની નવી માલિક બની.
