છેલ્લા કેટલાક મહિનામાં હાર્ટ એટેકના કારણે અનેક સેલિબ્રિટીના મોત થયા છે. સામાન્ય રીતે એવું માનવામાં આવે છે કે હાઈ બીપી, સ્થૂળતા અને કોલેસ્ટ્રોલને કારણે હૃદયના રોગો થાય છે. હૃદયની બીમારીઓથી બચવા માટે લોકો પોતાની ફિટનેસ પર પૂરેપૂરું ધ્યાન આપે છે. તે સારી જીવનશૈલી જીવે છે અને દરરોજ વર્કઆઉટ કરે છે.
પરંતુ ઘણા સમયથી જોવામાં આવી રહ્યું છે કે શારીરિક રીતે ફિટ લોકોને પણ હાર્ટ એટેક આવી રહ્યો છે અને તેના કારણે તેઓ મૃત્યુ પણ પામી રહ્યા છે. એક દિવસ પહેલા જ ઓસ્ટ્રેલિયાના દિગ્ગજ લેગ સ્પિનર શેન વોર્નનું 52 વર્ષની વયે હાર્ટ એટેકથી નિધન થયું હતું. તે પહેલા અભિનેતા પુનીત રાજકુમારનું પણ હાર્ટ એટેકથી નિધન થયું હતું. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ ઊભો થાય છે કે જે લોકો ખાનપાનનું ધ્યાન રાખે છે અને હંમેશા ફિટ દેખાતા હોય છે તેઓ પણ હૃદય રોગનો શિકાર કેમ બની રહ્યા છે.
માનસિક તણાવ પણ કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર રોગ માટે જવાબદાર છે. હાર્ટ એટેકનું એક મોટું કારણ ખરાબ માનસિક સ્વાસ્થ્ય છે. જે લોકો ઘણીવાર માનસિક તાણ અથવા ગભરાટમાં રહે છે તેઓને હૃદય રોગ થવાની સંભાવના વધુ હોય છે. ઘણા કિસ્સાઓમાં, આ સમસ્યાઓ વ્યક્તિના મૃત્યુનું કારણ પણ બની જાય છે.
આવું એટલા માટે થાય છે કારણ કે વધતા માનસિક તણાવને કારણે મગજ ઘણા પ્રકારના હોર્મોન્સ છોડવા લાગે છે. તેનાથી શરીરમાં બીપી વધે છે. આવું વારંવાર થાય ત્યારે હૃદયની ધમનીઓ ફૂલવા લાગે છે. લાંબા સમય સુધી આ સમસ્યાને કારણે ધમનીઓમાં લોહી ગંઠાઈ જાય છે. જેના કારણે હાર્ટ એટેક આવે છે. ડૉ. જૈન જણાવે છે કે આજની ભાગદોડ ભરેલી જિંદગીમાં લોકો જુદા જુદા કારણોસર તણાવમાં રહે છે. જેના કારણે તેમને હૃદય સંબંધિત બીમારીઓ થઈ રહી છે. લોકો તેમની શારીરિક તંદુરસ્તી પર ધ્યાન આપે છે, પરંતુ માનસિક સ્વાસ્થ્યની અવગણના કરે છે.
હાર્ટ એટેક આનુવંશિક કારણોસર પણ આવે છે
હાર્ટ એટેક આનુવંશિક કારણોસર પણ આવે છે. એટલે કે, જો પરિવારમાં કોઈને પ્રથમ હૃદય રોગ હોય, તો તે બીજી પેઢીમાં પણ પસાર થઈ શકે છે. આ સમસ્યા એવી છે કે તે કોઈના નિયંત્રણમાં નથી. કારણ કે આનુવંશિક કારણોસર, વ્યક્તિ આ રોગનો ભોગ બને છે. ડો.ના જણાવ્યા મુજબ, ફેમિલી હાઇપરકોલેસ્ટેરોલેમિયા કેટલાક લોકોમાં નાની ઉંમરમાં જ આનુવંશિક રોગ છે, જેના કારણે ખરાબ LDL કોલેસ્ટ્રોલ નાની ઉંમરમાં વધવા લાગે છે. જેના કારણે હાર્ટ એટેકનો ખતરો વધી જાય છે.
લોકો લક્ષણોની અવગણના કરે છે
લોકો હાર્ટ એટેકના કેટલાક લક્ષણો પર ધ્યાન આપતા નથી. જેમ કે, છાતીમાં દબાણ, પરસેવો, બંને બાજુ દુખાવો અથવા ડાબા હાથમાં દુખાવો, પરસેવો, નર્વસનેસ હોય તો તે હાર્ટ એટેક હોઈ શકે છે. સામાન્ય રીતે લોકો આ લક્ષણોને ગેસ તરીકે અવગણે છે. જ્યારે છાતીમાં દુખાવો, બર્નિંગ અને ભારેપણું હાર્ટ એટેકના સંકેતો છે. ડો.અસિત કહે છે કે જો હાર્ટ એટેકના શરૂઆતના લક્ષણો પર તાત્કાલિક ધ્યાન આપવામાં આવે તો દર્દીનો જીવ બચાવી શકાય છે.
યુવાનોમાં હાર્ટ એટેક સામાન્ય છે
ભારતમાં દર વર્ષે લગભગ 3 મિલિયન લોકો કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર રોગોથી પીડાય છે. દેશમાં હાર્ટ એટેકના કુલ કેસોમાંથી 52 ટકા 50 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના લોકોમાં થાય છે. અને 25% લોકો 40 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના છે. છેલ્લા 10 વર્ષથી આ વયજૂથમાં હાર્ટ એટેકનો દર સતત વધી રહ્યો છે. મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં, હૃદયરોગનો હુમલો કોઈપણ લક્ષણો વિના થાય છે. આ એક શાંત હુમલો છે, જે વ્યક્તિને સ્વસ્થ થવાની તક પણ આપતો નથી અને તે મૃત્યુ પામે છે.
સાયલન્ટ હાર્ટ એટેક કેવી રીતે ઓળખવો
લગભગ 45 ટકા હાર્ટ એટેકમાં કોઈ લક્ષણો હોતા નથી. આ સ્થિતિને સાયલન્ટ હાર્ટ એટેક કહેવામાં આવે છે. સાયલન્ટ હાર્ટ એટેકમાં છાતીમાં દુખાવાને બદલે સળગતી સંવેદના અનુભવાય છે. લોકોને લાગે છે કે આ બળતરા એસિડિટી, અપચોને કારણે છે. પરંતુ ક્યારેક સાયલન્ટ હાર્ટ એટેક પણ એક લક્ષણ હોઈ શકે છે. આવી કોઈપણ સમસ્યાના કિસ્સામાં, ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.
તેને કેવી રીતે ટાળવું
પોતાને તણાવથી દૂર રાખીને હાર્ટ એટેકથી બચી શકાય છે. આ સાથે એ પણ જરૂરી છે કે લોકો પોતાની જીવનશૈલીને ઠીક કરે. આ માટે સારો આહાર લો. ખોરાકમાં તેલ અને લોટનો ઓછો ઉપયોગ કરો. દરરોજ ઓછામાં ઓછો અડધો કલાક સાયકલિંગ, જોગિંગ અથવા કોઈપણ કસરત કરો. તમાકુ અને દારૂનું સેવન ટાળવું જોઈએ. હૃદયની તપાસ પણ છ-આઠ મહિનામાં એકવાર કરાવવી જોઈએ. વ્યક્તિએ તણાવમુક્ત જીવન જીવવું જોઈએ. જ્યારે તણાવ વધારે હોય ત્યારે તમે તેને યોગ અને ધ્યાન દ્વારા નિયંત્રિત કરી શકો છો. આ બધાની સાથે સાથે પૂરતી ઊંઘ લેવી અને સૂવાનો અને જાગવાનો સમય નક્કી કરવો પણ જરૂરી છે.
(જાહેર ચેતવણી : આ લેખમાં આપવામાં આવેલી તમામ માહિતી, જાણકારીના હેતુ માટે લખવામાં આવી છે. સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત કંઈપણ અનુસરતા પહેલા કૃપા કરીને નિષ્ણાતની સલાહ લો.)
