કપાસના ભાવ વધવા છતાં ખાદી મોંઘી નથી થઈ, જાણો કેમ અને આગળ શું થશે?

કેવીઆઈસી એટલે કે ખાદી અને ગ્રામોદ્યોગ કમિશને 4 વર્ષ પહેલા બજારની અસ્થિરતા અને અન્ય ઘટનાઓને પહોંચી વળવા માટે લેવામાં આવેલ વિશેષ અનામત ફંડ બનાવવાનો નિર્ણય લીધો હતો. આ ફંડના કારણે કપાસના વધતા ભાવની કંપનીઓ પર ખાસ અસર થઈ નથી. સમગ્ર કાપડ ઉદ્યોગ કાચા કપાસના ભાવમાં વધારાથી ઝઝૂમી રહ્યો છે તેવા સમયે દેશભરની તમામ ખાદી સંસ્થાઓ માટે તે તારણહાર તરીકે આવ્યો છે.

આપને જણાવી દઈએ કે વર્ષ 2018 માં, KVIC એ પ્રોડક્ટ પ્રાઈસ એડજસ્ટમેન્ટ એકાઉન્ટ તૈયાર કરવાનું નક્કી કર્યું હતું, જે તેના 5 સેન્ટ્રલ સ્લિવર પ્લાન્ટ્સ માટે બજાર આધારિત ઘટનાઓ સાથે વ્યવહાર કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે અનામત ભંડોળ છે. આ CSPs કપાસની ખરીદી કરે છે અને ખાદી સંસ્થાઓને સપ્લાય કરવા માટે તેને સ્લિવર અને રોવિંગ્સમાં રૂપાંતરિત કરે છે, જે તેમાંથી યાર્ન અને ફેબ્રિક બનાવે છે. આ CSPs દ્વારા વેચવામાં આવેલ કુલ સ્લિવર/રોવિંગમાંથી માત્ર 50 પૈસા પ્રતિ કિલો ટ્રાન્સફર કરીને PPA ફંડ બનાવવામાં આવ્યું હતું.

ચાલો તેને વિગતવાર જાણીએ

1. ત્રણ વર્ષ પછી પણ જ્યારે સમગ્ર ટેક્સટાઇલ સેક્ટર કાચા કપાસના ઓછા પુરવઠા અને વધતા ભાવોથી ઝઝૂમી રહ્યું છે, ત્યારે KVIC એ કપાસના ભાવમાં 110 ટકાથી વધુનો વધારો થવા છતાં તેના સ્લિવર પ્લાન્ટ્સમાંથી ખાદી સંસ્થાઓને સ્લિવર/સ્લિવરનો પુરવઠો બંધ કરી દીધો છે. રોવિંગના ભાવમાં વધારો નહીં કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે.
2. તેના બદલે, KVIC ઉન્નત દરે કાચા કપાસની ગાંસડીની ખરીદી પર રૂ. 4.06 કરોડનો વધારાનો ખર્ચ PPA કોષથી ઉઠાવશે.
3. ઉલ્લેખનીય છે કે છેલ્લા 16 મહિનામાં કાચા કપાસના ભાવ રૂ. 36,000 પ્રતિ કેન્ડીથી વધીને રૂ. 78,000 પ્રતિ કેન્ડી થઈ ગયા છે.
4. આની સીધી અસર દેશભરની મોટી ટેક્સટાઇલ કંપનીઓના કપાસના ઉત્પાદન પર પડી હતી, જેમણે તાજેતરના મહિનાઓમાં ઉત્પાદનમાં 30 થી 35 ટકાનો ઘટાડો કર્યો છે.
5. KVIC નો પ્રથમ વખત અનામત ભંડોળ બનાવવાનો નિર્ણય 2,700 નોંધાયેલ ખાદી સંસ્થાઓ અને ખાદી ઈન્ડિયાના 8,000 થી વધુ આઉટલેટ્સ માટે મોટી રાહત તરીકે આવ્યો છે. જેઓ પહેલાથી COVID-19 મહામારી દરમિયાન લાદવામાં આવેલા નિયંત્રણોને કારણે ઉત્પાદન અને માર્કેટિંગ પડકારોનો સામનો કરી રહ્યા છે.
6. KVIC પોતાના કુત્તુર, ચિત્રદુર્ગ, સિહોર, રાયબરેલી અને હાજીપુર ખાતે સ્થિત તેના 5 CSP માટે કોટન ભારતીય કપાસ નિગમ (CCI) પાસેથી કપાસની ગાંસડીઓ ખરીદે છે. જેનાથી કપાસની વિવિધ જાતોને સ્લિવર અને રોવિંગમાં બદલવામાં આવે છે.
7. KVIC દ્વારા ખરીદવામાં આવેલી કપાસની જાતોમાં BB મોડ, Y-1/S-4, H-4/J-34, LRA/MECH, MCU_5 અને DCH_32નો સમાવેશ થાય છે. આ દિવસોમાં આ જાતોના ભાવ પ્રતિ કેન્ડી રૂ. 13,000 થી રૂ. 40,000 સુધી પહોંચી ગયા છે.
8. KVICને 31 માર્ચ, 2022 સુધીમાં વિવિધ જાતોની 6,370 કપાસ ગાંસડીની જરૂર પડશે, જેની વર્તમાન દરે 13.25 કરોડ કિંમત પડશે જ્યારે જૂના દરે રૂ. 9.20 કરોડ થાય છે. કિંમતમાં 4.05 કરોડના ભાવમાં તફાવતની ભરપાઈ KVIC દ્વારા બનાવવામાં આવેલા PPA રિઝર્વમાંથી કરવામાં આવશે.
9. રિઝર્વ ફંડે સુનિશ્ચિત કર્યું છે કે દેશની ખાદી સંસ્થાઓ ભાવ વધારાથી પ્રભાવિત ન રહે અને ખાદીમાં સુતરાઉ કાપડની કિંમતો પણ વધી નથી.
10. KVICના ચેરમેન વિનય કુમાર સક્સેનાએ જણાવ્યું હતું કે આ નિર્ણયથી ખાદી સંસ્થાઓ તેમજ ખાદી ખરીદનારા બંને ભાવ વધારાની નકારાત્મક અસરથી બચી જશે. સક્સેનાએ જણાવ્યું હતું કે, “CCI તરફથી કાચા કપાસના પુરવઠામાં અછત અને તેના પરિણામે કપાસના ભાવમાં થયેલા વધારાથી ખાદી સહિત સમગ્ર કાપડ ઉદ્યોગને ફટકો પડ્યો છે.
11. પરંતુ KVIC એ ખાદી સંસ્થાઓને જૂના દરે રોવિંગ/સ્લિવર સપ્લાય કરવાનું ચાલુ રાખવાનું નક્કી કર્યું છે, જેથી સંસ્થાઓને વધારાના નાણાકીય બોજમાંથી બચાવી શકાય.
12. આ સાથે ખાદીના કરોડો ખરીદદારોને ફાયદો થશે, કારણ કે ખાદીના કપડાં અને વસ્ત્રોમાં કોઈ વધારો થશે નહીં. માનનીય વડાપ્રધાનના ‘ખાદી ફોર નેશન’ના વિઝનને અનુરૂપ, ખાદીના દરેક ખરીદનારને પોસાય તેવા ભાવે ખાદી પ્રદાન કરવાની KVICની પ્રતિબદ્ધતા છે.
13. ભારતીય કાપડ ઉદ્યોગમાં ખાદીનો હિસ્સો લગભગ 9 ટકા છે અને તે દર વર્ષે લગભગ 150 મિલિયન મીટર ફેબ્રિકનું ઉત્પાદન કરે છે. આ નિર્ણય સાથે, ખાદી એકમાત્ર એકમ તરીકે ઉભરી આવ્યું છે જે કપાસના ભાવમાં ભારે વધારાથી પ્રભાવિત નથી. આમ ખાદી ખરીદનારાઓ અને ખાદી સંસ્થાઓ પાસે ખુશ રહેવાનું સારું કારણ છે.
14. ખાદી સંસ્થાઓએ સર્વસંમતિથી આ પગલાને આવકાર્યું છે અને KVICને તેના મૂલ્યવાન સમર્થન માટે આભાર માન્યો છે, એમ કહીને કે તે સંસ્થાઓને બજારમાં કોઈપણ પ્રકારની અસ્થિરતાથી સુરક્ષિત કરશે.
15. ખાદી ઉદ્યોગ જઠલાના, અંબાલાના સેક્રેટરી સાર્થંક સિંગલાએ જણાવ્યું હતું કે, કપાસના ભાવમાં પ્રતિ કિલો રૂ. 70 સુધીનો વધારો થયો છે. KVICનું આ પગલું ખાદી સંસ્થાઓને આ મુશ્કેલ સમયમાં ટકી રહેવામાં મદદ કરશે. સ્લિવર અને રોવિંગના ભાવમાં કોઈપણ વધારાથી ખાદી સંસ્થાઓ પર ભારે નાણાકીય બોજ પડશે, જેઓ હજુ પણ COVID-19ની અસરમાંથી બહાર આવી રહી છે.
16. ખાદી ગ્રામોદ્યોગ એસોસિએશન, અમદાવાદના સંજય શાહે જણાવ્યું હતું કે કપાસના ભાવમાં વધારો ખાદીના ઉત્પાદન અને કારીગરોના મહેનતાણા પર સીધી અસર કરશે. તેમણે કહ્યું કે, જો કાચા માલની કિંમત વધશે તો સ્વાભાવિક રીતે ઉત્પાદન ઘટશે અને તેથી કારીગરોને મળતું મહેનતાણું ઘટશે. હું KVICનો આભારી છું જેણે સંસ્થાઓ અને કારીગરોને આ સંકટમાંથી બચાવ્યા છે.