1947માં જ્યારે ભારત અને પાકિસ્તાનનું વિભાજન થયું ત્યારે તે સમયે ઘણી વસ્તુઓ એવી હતી, જે સરહદની રેખાઓમાં વહેંચાયેલી હતી. આજે પાકિસ્તાનમાં ઘણા એવા કિલ્લા અને મહેલો છે, જે ભારતીય શાસકો દ્વારા બનાવવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ વિભાજન પછી તે પાકિસ્તાનના શાસનમાં આવી ગયા. આજે એ ભવ્ય કિલ્લાઓ આ દેશનું ગૌરવ બની ગયા છે. ચાલો આ લેખમાં પાકિસ્તાનના એવા કિલ્લાઓ વિશે જાણીએ જે એક સમયે ભારતનો ભાગ હતા.
પાકિસ્તાનમાં રોહતાસ કિલ્લો
રોહતાસ કિલ્લો પાકિસ્તાનના સૌથી પ્રખ્યાત કિલ્લાઓમાંનો એક છે. ઝેલમ શહેરના દીના ટાઉન પાસે આવેલ રોહતાસ કિલ્લો 1540 અને 1547 ની વચ્ચે શેર શાહ સૂરી દ્વારા બનાવવામાં આવ્યો હતો. તેનો પરિઘ લગભગ 4 કિમી છે. રોહતાસ કિલ્લો એક પહાડી પર બનાવવામાં આવ્યો હતો, કહેવાય છે કે તેને બનાવવામાં લગભગ 30 હજાર લોકોનો સમય લાગ્યો હતો. 12 દરવાજાવાળા આ કિલ્લા પર મુઘલોનો પણ અધિકાર હતો.
પાકિસ્તાનનો દેરાવર કિલ્લો
દેરાવર કિલ્લો ચોલિસ્તાનના રણમાં આવેલો ચોરસ કિલ્લો છે, જેનું નિર્માણ 9મી સદીમાં થયું હતું. લગભગ 12 સદીઓથી અસ્તિત્વમાં હોવા છતાં, આ ભવ્ય કિલ્લો આજે પણ સારી સ્થિતિમાં છે. ચોલિસ્તાનના રણમાં લાલ ઈંટોથી બનેલો આ કિલ્લો દૂરથી જોઈ શકાય છે. આ ઐતિહાસિક મહેલની દિવાલો 30 મીટર ઊંચી છે અને તેનો પરિઘ 1500 મીટર છે. આ ભવ્ય કિલ્લો રાજસ્થાનના હિંદુ શાસક દ્વારા બનાવવામાં આવ્યો હતો. તે જેસલમેર અને બહાવલપુરના શાસક રાજા રાવલ દેવરાજ ભાટીને શ્રદ્ધાંજલિ આપવા માટે બનાવવામાં આવ્યો હતો. તે પછી 1733માં બહાવલપુરના નવાબ સાદિક મોહમ્મદ ખાન દ્વારા તેનું પુનઃનિર્માણ કરવામાં આવ્યું હતું.
પાકિસ્તાનનો બાલ્ટિત કિલ્લો
બાલ્ટિત કિલ્લો 16મી સદીનો છે, જેમાં અનેક પુનઃનિર્માણ અને પુનઃસંગ્રહો થયા છે. ગિલગિટ-બાલ્ટિસ્તાનમાં પહાડીની ટોચ પર સ્થિત, આ સંરચના હવે ઘણા ઓરડાઓ અને સંબંધિત સુવિધાઓ ધરાવે છે. આ કિલ્લો 1945 સુધી હુંઝાના મીરનું નિવાસસ્થાન હતું. આ કિલ્લાને 2004માં વર્લ્ડ હેરિટેજ ટેન્ટેટિવ લિસ્ટમાં સામેલ કરવામાં આવ્યો હતો. કિલ્લામાં એક સંગ્રહાલય પણ છે, જે બાલ્ટિસ્તાનના રાજવીઓના હાથથી બનાવેલા રસોઈના વાસણો વગેરે દર્શાવે છે.
પાકિસ્તાનનો રાનીકોટ કિલ્લો
સામાન્ય રીતે સિંધની મહાન દિવાલ તરીકે ઓળખાતો રાનીકોટ કિલ્લો જામશોરો જિલ્લામાં આવેલો છે. લગભગ 32 કિમી સુધી ફેલાયેલો રાણીકોટ કિલ્લો વિશ્વનો સૌથી મોટો કિલ્લો માનવામાં આવે છે. તે 19મી સદીની શરૂઆતમાં બાંધવામાં આવ્યું હતું અને તેના ઘણા દરવાજા છે, જેમાંથી મોટા ભાગના હજુ પણ જેમના તેમ જ છે. 1993થી રાણીકોટ કિલ્લો યુનેસ્કોની વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ્સની યાદીમાં સામેલ કર્યો છે.
પાકિસ્તાનનો લાહોર કિલ્લો
લાહોરના મધ્યમાં આવેલો લાહોર કિલ્લો મુઘલ સામ્રાજ્યની ઇમારતની સુંદરતાનું પ્રતિક છે. લાહોર કિલ્લાને શાહી કિલા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે અને તે પાકિસ્તાનના મહત્વપૂર્ણ ઐતિહાસિક સ્થળોમાંનું એક છે. શાહી કિલ્લો 400 કનાલમાં ફેલાયેલો છે અને તે મુઘલ કાળની સૌથી પ્રતિષ્ઠિત રચનાઓમાંની એક છે. અકબરના શાસનકાળ દરમિયાન 1566 એડીમાં શાહી કિલ્લાનો પાયો નાખવામાં આવ્યો હતો. કિલ્લામાં અનેક જીર્ણોદ્ધાર પણ થયા છે. 1981 માં, લાહોર કિલ્લાને યુનેસ્કો વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો.
પાકિસ્તાનનો સ્કર્દુ કિલ્લો
ગિલગિટ-બાલ્ટિસ્તાનના સ્કર્દુ શહેરમાં આવેલો છે. તે સામાન્ય રીતે ખારપોચો તરીકે ઓળખાય છે, જેનો અર્થ થાય છે “કિલ્લાઓનો રાજા.” આ કિલ્લો સોળમી સદીના અંતમાં રાજા અલી શેર ખાને બાંધ્યો હતો. ઔરંગઝેબ સહિત ઘણા રાજાઓએ કિલ્લા પર કબજો કરવાનો પ્રયાસ કર્યો.
