ઘણીવાર મંદિરો, ઘરોમાં કે જ્યાં ભજન-કીર્તન ચાલતું હોય ત્યાં તાળી પાડવાની પરંપરા છે. તેને પરંપરા પણ ન કહેવાય, પણ એટલું તો કહી શકાય કે તાળીઓ પાડવાથી જ ભજન-કીર્તનનો આનંદ મળે છે. આ ઉપરાંત ભગવાનની આરતી વખતે તાળી પણ વગાડવામાં આવે છે. હવે સવાલ એ થાય છે કે આવું કરવા પાછળનું કારણ શું છે. આવો જાણીએ
તાળી પાડવાની શરુઆત કેવી રીતે થઈ?
એક દંતકથા અનુસાર, તાળી વગાડવાની શરૂઆત સૌપ્રથમ ભગવાન વિષ્ણુના પરમ ભક્ત પ્રહલાદ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. વાસ્તવમાં, પ્રહલાદના પિતા હિરણ્યકશ્યપને તેમની વિષ્ણુ પ્રત્યેની ભક્તિ બિલકુલ પસંદ ન હતી. પ્રહલાદ કોઈપણ રીતે ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરી શકતા ન હતા, તેથી હિરણ્યકશ્યપે તમામ સંગીતનાં સાધનોનો નાશ કરી દીધો હતો. પછી પ્રહલાદે ભગવાન શ્રી હરિ વિષ્ણુના સ્તોત્રોને લય આપવા માટે તાળીઓ પાડવાનું શરૂ કર્યું.
બંને હથેળીઓને સતત એકબીજા સાથે મારવાથી એક અલગ તાલ ઉત્પન્ન થયો અને તે તાલની સૂર દરેક સુધી પહોંચવા લાગી, તેથી તેને તાલી કહેવામાં આવે છે. બસ ત્યાર બાદ દરેક ભજન-કીર્તનમાં તાળી પાડવાની પરંપરા શરૂ થઈ.
ભજન-કીર્તનમાં તાળીઓ કેમ વગાડવામાં આવે છે?
- એવું માનવામાં આવે છે કે ભજન, કીર્તન અથવા આરતી દરમિયાન તાળી પાડવાથી આપણે ઈશ્વરને પોકારીએ છીએ.
- ભગવાન પાસે સમગ્ર બ્રહ્માંડનું વજન છે, તેથી જ તેમનું ધ્યાન તેમના તરફ ખેંચવા માટે તાળીઓ વગાડવામાં આવે છે.
(નોંધ: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને જાહેર માન્યતાઓ પર આધારિત છે, તેના માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય જનતાના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે.)
